Boskoop Torenpad-West

Getekend door de boomkwekerij Langs de rivier de Gouwe, tussen Alpen aan den Rijn en Waddinxveen, ligt Boskoop. Een plaats die zijn naam dankt aan de bomenkwekerij die zich er vanaf de 18e eeuw ontwikkeld heeft, met nationale en internationale bekendheid. Om de boomplantages goed te kunnen bereiken per boot zijn in het verleden vele sloten gegraven. Daardoor ontstond een karakteristiek veenlandschap met lange, smalle percelen en veel water.

In opdracht van AM heeft IMOSS het stedenbouwkundig plan, inrichtingsplan en beeldkwaliteitsplan opgesteld. Boskoop is gelegen tussen Alphen aan den Rijn en Waddinxveen, langs de rivier de Gouwe, en is sinds 2014 onderdeel van de gemeente Alphen aan den Rijn. Boskoop staat nationaal en internationaal bekend om zijn bomenkwekerij die vanaf de 18e eeuw zich ontwikkeld heeft. De plaats heeft er dan ook zijn naam aan te danken.

Landschappelijke context

Landschappelijk kenmerkt Boskoop zich door de lange smalle percelen die zijn ontstaan doordat er in het verleden vele sloten zijn gegraven om de bereikbaarheid met de boot te verbeteren. Hiermee is ook de afwatering verbeterd.

In 2016 is er voor de locatie Torenpad-West een eerste visieboek door AM Concepts gemaakt met daarin een verkavelingsschets gebaseerd op de gebiedseigen kwaliteiten. Langgerekte sloten en smalle kavels blijven zoveel mogelijk gehandhaafd en er worden typische Boskoopse ruimtelijke elementen ingepast en toegevoegd zoals ‘overtuinen’, ‘windakkers’, bruggen, smalle sloten en tuinen aan het water.

Van visie naar uitwerking

Deze visie is doorvertaald tot een maatvaste stedenbouwkundige visie waarin de ruimtelijke dragers bepaald zijn en de woonvelden flexibel in te vullen zijn. De flexibiliteit wordt ingekaderd door het bestemmingsplan waarin bepaalde bandbreedtes aangegeven worden qua aantallen, rooilijnen en type bebouwing.

Het nieuwe woongebied met de naam Florisant Wonen kenmerkt zich door veel water en groen, langzaam verkeer verbindingen en een hoogwaardige en duurzame inrichting van de openbare ruimte.

Met dit gegeven is er een plan gemaakt die recht doet aan de landschappelijke context en unieke gebiedseigen elementen. Deze elementen zijn:

• Kavels zo diep als het huidige veenweidelandschap
• Overtuinen
• Windakkers als openbare route
• Lage bruggen
• Lange doorzichten over het water
• Grondschipper die de tuinen ophoogt

Het gebied wordt ontsloten via de Zijde, een historisch lint die tevens een belangrijke ontsluitingsfunctie heeft voor heel Boskoop. De ontsluiting in het gebied vormt een carré waaraan de woningen liggen. De Westelijke ontsluitingsweg vormt een doorgaande route vanaf de Zijde richting de Parklaan, het profiel is formeel opgebouwd met een trottoir, parkeervakken en een rijbaan. De kavelsloot met gebiedseigen beplanting geeft het profiel een ruim en groen karakter. Woningen aan deze kavelsloot worden ontsloten door smalle kavelbruggen.

De andere wegen worden informeel vormgegeven en zijn voornamelijk bestemd voor bestemmingsverkeer. Het middengebied in het carré wordt gevormd door de overtuinen en een openbare route die over de windakkers loopt. Langs deze wandelroute wordt spelen en ontdekken het centrale thema. De wijk wordt via een tweetal fiets- en voetgangersbruggen verbonden met de aangrenzende wijk en de straat Zinkeling. Hierdoor ontstaan er wandelroutes tussen de verschillende buurten en kan de drukke Zijde vermeden worden.

De ruimtelijke structuur van de watergangen, het carré en de windakkers definiëren de restruimte, namelijk de woonvelden. Deze woonvelden worden nog niet ingevuld, afhankelijk van marktvraag wordt een passende invulling gekozen. In het bestemmingsplan is het maximaal aantal woningen vastgelegd, in het beeldkwaliteitsplan zijn de regels voor de bebouwing en openbare ruimte beschreven. De proefverkaveling geeft de mogelijke invulling aan en meteen het ‘maximale’ laadvermogen van de locatie. Daarmee is gelijkt de parkeerbalans en waterbalans bepaald.

Dit beeldkwaliteitsplan is een doorvertaling van het stedenbouwkundig plan. Het beeldkwaliteitsplan vormt een aanvulling op de huidige Welstandsnota van de gemeente Alphen aan de Rijn en zal op een aantal punten afwijken en aanvullingen doen. De inrichting van de openbare ruimte is bepalend voor de sfeer en uitstraling van het plangebied. Er zijn verschillende typen openbare ruimte met elk hun eigen beleving. Er wordt in het gehele plangebied gebruik gemaakt van een beperkt aantal kleuren, materialen en bestratingspatronen voor een rustige uitstraling en een dorps karakter.

De architectuur is gekenmerkt door de architect Osnabrugge. In de periode van 1912 en 1927 was dhr. J.H. van Osnabrugge architect bij de gemeente Boskoop. Hij was een vooruitstrevende architect die veel heeft betekend voor Boskoop. Zo zorgde hij er bijvoorbeeld voor dat toiletten binnenshuis in de sociale woningbouw een standaard werden in boskoop. Omdat de architect Van Osnabrugge veel betekend heeft voor Boskoop en een groot deel de huidige identiteit van het ‘wonen’ in Boskoop heeft bepaald, wordt er voor de ontwikkeling en het opstellen van het beeldkwaliteitplan verwezen naar en inspiratie gehaald uit de typische van Van Osnabrugge architectuur.

Om de beoogde ruimtelijke kwaliteit te waarborgen zijn enkele algemene richtlijnen voor de architectuur opgesteld. Deze richtlijnen zijn een aanvulling op de huidige Welstandsnota. Binnen en het plan zijn vier verschillende woonmilieus gemaakt die elk een eigen aanvullende toolbox hebben om de beleving en architectonische uitstraling aan te laten sluiten bij het woonmilieu. Deze toolbox geeft een overzicht van de mogelijkheden waar binnen gevarieerd mag worden.

Inrichtingsplan

De ruimtelijk structuur van Torenpad-West is bepaald door het bestaande landschap; de langgerekte sloten en de smalle kavels van het veenweidegebied. Met dit gegeven is een plan ontstaan dat recht doet aan de landschappelijke context en unieke gebiedseigen elementen heeft, overtuinen, windakkers, bruggen en langgerekte kavelsloten. De kavelsloten hebben een gebiedseigen oeverbeplanting en geven het profiel een open en waterrijk karakter. Een speciaal ontworpen familie van ‘Boskoopse’ bruggen zorgt voor de bereikbaarheid van openbare plekken en privékavels. In het hart van het gebied ontstaat een open ruimte met de karakteristiek van het oorspronkelijke cultuurlandschap. Twee langgerekte ‘windakkers’ met daarover een informeel pad vormen een bijzonder stukje openbare ruimte.