IJsselstein, gebiedsvisie Paardenveld Noord- Hazenveld

Gemeente IJsselstein heeft ambities om het gebied Paardenveld Noord / Hazenveld te transformeren tot een woongebied. IMOSS maakte een gebiedsvisie waarbij de wijk zich ontwikkelt tot een duurzame, groene en circulaire woonwijk. Opvallend element daarbij is de mobiliteitshub, waardoor het autoverkeer tot een minimum zal worden beperkt. Voor de transformatie is de ambitieuze keuze gemaakt om niet vanuit de auto en de straat te ontwerpen, maar vanuit een stadslandschapsconcept.

Transformatie naar groene, klimaatadaptieve woonwijk

Paardenveld Noord / Hazenveld ligt op een steenworp afstand van de historische binnenstad van IJsselstein en grenst direct aan de Hollandse IJssel. Op dit moment is het gebied vooral in gebruik bij zorgcentrum Ewoud. Ook zijn er twee scholen, bedrijven, brandweer en politie. Historische agrarische bebouwing vormt waardevol cultureel erfgoed. Het gebied biedt kansen voor de forse woningbouwambitie van de gemeente. Dit kan bijdragen aan de enorme schaarste aan woningen in de provincie Utrecht. Er is al wat in beweging: bedrijfspanden worden gebruikt als sportlocatie en Ewoud werkt aan uitbreidingsplannen.

Fysieke en functionele bouwstenen

IMOSS heeft in verschillende stappen een visie op het gebied gemaakt. Na een grondige analyse van de kenmerken en van ruimtelijke en functionele uitgangspunten is een raamwerk opgesteld voor het gebied. Fysieke bouwstenen daarvoor zijn onder meer de ligging tussen dijken en kades, de verbinding met de Hollandse IJssel, het cultuurerf en de historische verbindingen met de stad. Functionele uitgangspunten zijn een toekomstgericht en circulair woonmilieu met ruimte voor klimaatadaptieve maatregelen zoals vermindering van hittestress en een hoge mate van eigen energievoorziening. Deze maatregelen leveren een belangrijke bijdrage aan doelstellingen uit het klimaatakkoord voor de gebouwde omgeving

Campusmodel in groen landschap

De gebiedsvisie is gebaseerd op een campusmodel: een stedenbouwkundige opzet waarbij de bebouwing min of meer vrijelijk wordt geplaatst in een groen en autoluw landschap. Dit ecopark als ruimtelijk hart biedt kansen voor biodiversiteit. De inrichting draagt bij aan de gezondheid en het leefplezier van bewoners. Voordeel van dit model is dat de ontwikkeling gefaseerd kan plaatsvinden. Het gebiedsonderdeel Hazenveld, net aan de andere kant van de IJssel, kan afzonderlijk worden ontwikkeld. Een landmark op deze locatie vormt een entree naar de nieuwe campuswijk. De zorgfunctie van Ewoud blijft behouden. De toekomstige bebouwing kan bestaan uit een mix van regulier wonen en wonen met zorg.

Mobiliteitshub

Centraal in het gebied komt een mobiliteitshub: een multifunctioneel gebouw waar elke vierkante meter betekenis heeft voor de wijk. In de mobiliteitshub komen veel functies samen: parkeren voor (toekomstige) bewoners, educatie, sport en ontspanning en horeca. De brandweer krijgt er een extra steunpost. Pakketbezorgers leveren bestelling hier af, zodat er geen verkeer in de wijk nodig is. Buurtbewoners kunnen er elektrische vervoersmiddelen zoals e-steps en e-bikes stallen en delen. Op het dak – met een prachtig uitzicht over de omgeving – komt een openbare ruimte met sport- en speelplekken. De combinatie van verschillende functies in de mobiliteitshub vermindert de verkeersdruk terwijl voorzieningen voor de woonwijk optimaal bereikbaar blijven. De hub is een knooppunt binnen ketens van mobiliteit op microniveau in de buurt en op macroniveau met aansluiting bij bestaande hoogwaardige OV-netwerken.

Stadslandschap met smartgrid

Het stadslandschap met een ruimtelijke en groene buitenruimte is verankerd in en verbonden met cultuurhistorische en groenblauwe elementen. In het gebied is ruimte voor 400 tot 500 (gestapelde) levensloopbestendige woningen. Het nieuwe woonmilieu wordt gerealiseerd als een smartgrid. Daarbij leveren afzonderlijke elementen in het gebied gezamenlijk een bijdrage aan energieopwekking en -opslag, regenwateropvang, vermindering van hittestress, micromobiliteit, gemeenschapsgevoel en circulariteit. In een integraal stadslandschap kunnen mensen hoogwaardig en relatief compact wonen. Het raamwerk is klimaatadaptief en verkoelend. Het smartgrid is een integraal netwerk van duurzaamheid en klimaatmitigatie dat bovenal een prettig en leuk woonmilieu oplevert.

Meer dan ontwerpen

De gebiedsvisie die IMOSS samen met de gemeente heeft ontwikkeld, blijft niet beperkt tot een ruimtelijk raamwerk. IMOSS maakte ook een ontwikkelstrategie waarin is aangegeven wat logische en haalbare vervolgstappen zijn. De gemeente werkt hierbij nauw samen met zorgorganisatie Vecht en IJssel, als beheerder van Ewoud een van de belangrijke spelers in het gebied. Omdat de gemeente een groot deel van de grond in bezit heeft, ligt hier een regierol voor de hand, met supervisorschap op beeldkwaliteit en openbare ruimte en in een latere fase op ontwikkelingen in het plangebied door autonome ontwikkelaars. De uitvoeringsagenda onderscheidt zes fasen met een looptijd tot 2040.

Planeconomische bril

IMOSS maakte ook een financiële verkenning waarbij met een planeconomische bril naar de kansen voor Paardenveld Noord / Hazenveld is gekeken. Hierbij is de opbrengstpotentie genuanceerd met diverse variabelen. Deze planeconomische vertaling van de gebiedsontwikkeling is als het ware een mengpaneel met schuiven die direct effect hebben op het resultaat. Conclusie is dat de campusopzet van de wijk niet duurder hoeft te zijn dan een traditionele inrichting, maar wel leidt tot een veel grotere belevingswaarde.

Breed gedragen en haalbaar product

IMOSS werkte van april tot december 2019 aan de gebiedsvisie Paardenveld Noord / Hazenveld. Dit deden we in samenwerking met een projectteam vanuit de gemeente, waarbij specialisten op gebied van mobiliteit, volkshuisvesting en duurzaamheid vanaf het begin hun expertise hebben ingebracht. Tussentijds zijn sessies georganiseerd met B&W zodat ook het bestuur vroegtijdig werd meegenomen in de zoektocht. Dit heeft geleid tot een breed gedragen en haalbaar product. Overleg voor verdere uitwerking van de gebiedsvisie is in volle gang. Bij de uitvoering daarvan is IMOSS is wederom betrokken. Wij zijn er trots op dat we op die manier een bijdrage leveren aan de realisatie van een duurzame groene woonwijk.